ඇමරිකාවට ප්‍රංශයෙන් ලැබුන නිදහස් තෑග්ග - Liberty Enlightening the World

ඇමරිකාවේ නිදහස් ප්‍රකාශන‍ය වෙනුවෙන් එරට පුරවැසියන් වෙත ප්‍රංශයේ පුරවැසියන්ගෙන් ලැබුන ත්‍යාගයක් වන ලිබර්ටි ප්‍රතිමාවේ සම්පූර්ණ නම "Liberty Enlightening the World" වේ.

මෙහි මූර්තිකරුවා  ප්‍රංශ ජාතික  Frederic-Auguste Bartholdi වන අතර ඉංජිනේරුවරයා (Structural Engineer) ලෙස  Gustave Eiffel කටයුතු කර ඇත.මෙයින් නිරූපනය වන්නේ රෝම ජාතිකයින් නිදහසේ දෙවඟන ලෙස සැලකූ Libertas වේ. මෙම ප්‍රතිමාවේ එක් අතක ගිනි සිළුවක්ද (torch) හා අනෙක් අතින් tabula ansata ලෙස හදුන්වන නීතිය පිළිබද ලියවුන පුවරුව දරා සිටි.  අඩි 300 කටත් වඩා උසින් යුතු ඇමරිකාවේ අනගිබවනීය සංකේතයක් වන මෙම ප්‍රතිමාව පිහිටා ඇත්තේ නිව්යෝර්ක් නුවර, නිව්යෝර්ක් වරායේ පිහිටා ඇති Liberty Island වේ.

1875 දී පමණ  මුලින් කොටස් කිහිපයක් ඇමරිකාවට ගෙන එන ලද අතර ඉතිරි කොටස් රැගෙන ඒම හෝ  ප්‍රතිමාව එකලස් කිරීමක් 1886 වන තෙක් සිදුනොවූ අතර එයට හේතුව ලෙස දක්වන්නේ මූලම්‍ය ගැටළු හා ප්‍රතිමාව තැබීමට ස්ථානයක් නොලැබීමයි. මෙම ප්‍රතිමාවේ ගිනිසිළුව රැගත් අත පමණක් නිව්යෝර්ක්හි Madison Square Park හිදී 1876 සිට 1882 දක්වා ප්‍රදර්ශනය කරනු ලැබීමද සිදුකර තිබෙනවා.

1884දී සියළු වැඩ නිමවුන මෙය ප්‍රංශ නැවක් වන "Isere" මගින් 1885 ජූනි 19 වන දින නිව්යෝර්ක් වරායට කොටස් 350 කට වෙන්කර ඒවා ඇසුරුම් පෙට්ටි 214 ක බහා ගොඩබා තිබේ. මේකොටස් නිව්යෝර්ක් හි Bedloe's Island හි වන අතර එය පසුව 1956 දී  Liberty Island ලෙස නම් කර ඇත. මෙම ප්‍රතිමාවේ අඩි 89 ක් වන පාදම ඇමරිකානු ගෘහනිර්මාණ ශිල්පී Richard Morris Hunt විසින් නිර්මානය කොට ඇත.

Pedestal completed on April 22, 1886.

1886 ඔක්තෝබර් 28 වන දින ඇමරිකාවේ ජනපති Grover Cleveland මහතා විසින් මෙය විවෘත කර ඇත. ලිබර්ටි ප්‍රතිමාව 1886 සිට 1902 දක්වා ප්‍රදීපාගාරයක් ලෙසද ක්‍රියාත්මකව තිබේ. 1984 දී මෙම ප්‍රතිමාව ලෝක උරුමයක් ලෙස යුනෙස්කෝව නම් කරන ලද අතර වසරක සංචාරකයන් මිලියන 3.2 ක් පමණ නැරඹීමටද පැමිනෙන බව පැවසේ.

කෙසේ වෙතත් 1984 සිට 1986 දක්වා සංචාරකයන්ට මෙය වසා දැමුන අතර එම කාලසීමාවේදී ගිනිසිළු‍වේ හා ප්‍රතිමාවේ අභ්‍යන්තරයේ විශාල කොටසක නැවත ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීම් සිදුකල බවද පැවසෙන අතර එයට අමතරව එම අවස්ථාවේ ගිනි සිළුවේ පිටත පැත්තෙන් රන් ආලේපයක් සිදුකර ඇති නිසා රාත්‍රී කාලයේ නිව්යොර්ක් වරායට ගිනි සිළුව දිලිසෙමින් දිස්වෙන බවද කියයි.

රන් ආලේපිත දිලිසෙන ගිනි සිළුව

2001 සැප්තැම්බර 11 ප්‍රහාරයෙන් පසුවද ටික කලක් ආරක්‍ෂක ‍හේතුන් මත මෙය වසා දමා තිබේ. 2004 දී පාදම කොටස වෙත සංචාරකයන්ට පැමිණීමට නැවත අවස්ථාව ලබාදී ඇති අතර 2009 දී ප්‍රතිමාව තුලට පැමීනීමට අවස්ථාව ලබා දී ඇත. සීමිත පිරිසකට වරකට මෙහි ඔටුන්න තුලටද යාමට අවසර ලබා දී ඇත. එසේම 1916 න් පසුව ගිනි සිළුවේ බැල්කනි ප්‍රදේශය වෙත යාමේ හැකියාව ඇත.

ගිනි සිළුවේ බැල්කනිය

දෙවන ලෝක යුද සමයේ ප්‍රතිමාවට ආරක්‍ෂා කල හැටි

2001 සැප්තැම්බර් 09 ප්‍රහාරය අවස්ථාවේදී

ඔ‍ටුන්න ඇතුලත සිට

එසේම තව කිවයුතු කරුණක් වන්නේ ලිබර්ටි ප්‍රතිමාවේ කුඩා ප්‍රමාණයේ අනුරූ රැසක් ලෝකයේ විවිද ස්ථාන වල දැක ගන්නට හැකිබවද කිවයුතුය. එයින් ප්‍රසිද්ධම එකක් වන්නේ ලිබර්ටි පිළිමයේ මුල්බිම වන ප්‍රංශයේ පැරිස් නුවර සේන් ගගේ දූපතක ඇති කුඩා ප්‍රතිමාවයි.

The Statue of Liberty copy on the river Seine in Paris, France. Given to the city in 1885,
it faces west, towards the original Liberty in New York. 

ඊට අමතරව ලාස් වේගාස් හිදීද මෙම "ලොකු සෙහොයුරියගේ", "කුඩා සෙහොයුරියක්" දැක ගත හැකි අතර ලෝකය පුරා ඇති බොහෝ Theme Park  වලදීද මෙම ප්‍රතිමාවේ කුඩා අනුරූ දැක ගත හැකිය.

මෙම ලිපියෙන් ඇත්තටම මුලින් අදහස් කලේ ලිබර්ටි ප්‍රතිමාවේ ඔබ නොදුටු දුර්ලභ ඡායාරූප රැසක් පෙන්වීමටයි. එහෙත් එයට මෙම විශිෂ්ඨ නිර්මානය ගැන තොරතුරු එක් නොකලොත් අඩු පාඩුවක් නිසා එයින්  තරමක් විස්තර මෙහි ඉදිරිපත් කර ඇති අතර පහත දැක්යෙන වෙබ් අඩවි වලට පිවිසීමෙන් තව කාරණාරැසක් ගැන දැනගත හැකියි...


http://www.jssgallery.org/Other_Artists/Richard_Morris_Hunt/Statue_of_Liberty.htm
http://www.knowledgerush.com/kr/encyclopedia/Statue_of_Liberty/
http://en.wikipedia.org/wiki/Statue_of_Liberty
http://www.endex.com/gf/buildings/liberty/libertyfacts.htm
http://www.cr.nps.gov/history/online_books/hh/11/hh11g.htm
http://www.si-web.com/Statue.html
http://www.endex.com/gf/buildings/liberty/libertyfacts/LibertyTorch.htm